Agroforestry of boslandbouw, ze betekenen hetzelfde. Doet een van de termen een belletje rinkelen? Lees dan vooral verder om de rol van Pro Natura hierin te weten te komen. In het andere geval vertelt Hendrik Haers, ecoloog in onze vestiging te Eeklo, waarom de term ons allemaal gekend moet zijn, waarom dat niet zo is en wat het te bieden heeft aan milieu, biodiversiteit en boer(in).
Dag Hendrik, vertel eens, wie ben jij binnen Pro Natura?
Zelf begon ik in 2015 bij Pro Natura. Eerst als teamleider, daarna was ik terreinbegeleider arbeidszorg en sinds een jaar ben ik ecologieverantwoordelijke in Eeklo.
Wat doet een ecoloog binnen Pro Natura concreet?
We zorgen voor een zo ecologisch mogelijke werking: hagen breder laten uitgroeien, nylon maaidraad vermijden wegens microplastics, gefaseerd (sinus)maaibeheer stimuleren voor bijen en vlinders…. We hebben een belangrijke sensibiliserende rol intern maar ook extern voor onze (potentiële) klanten, waarbij we continu zoeken naar opportuniteiten voor het verfraaien van onze leefomgeving. Deze winter was ik vooral bezig met de speelnatuur in en rond Eeklo. Die sites proberen wij als ecoloog voor jong en oud aantrekkelijker te maken. Vaak zijn hier geen zware manoeuvres voor nodig.
Je nam zelf het initiatief om agroforestry in de kijker te zetten, waarom precies?
De biodiversiteit staat overal zwaar onder druk: zowel in het binnengebied, denk maar aan bebouwde kernen in steden en dorpen, alsook in het buitengebied zoals het platteland. In het buitengebied worden natuur en landbouw vaak tegenover elkaar geplaatst, alsof ze opponenten zijn. Vreemd, want landbouw en natuur kunnen gerust naast elkaar leven. Dat noemt men agro-ecologie of natuurinclusieve landbouw. Agroforestry of boslandbouw is daar een voorbeeld van. Het is een landbouwsysteem waar bomen of struiken worden gecombineerd met een landbouwgewas of landbouwdieren op eenzelfde perceel. Als alles volgens de regels der kunst gebeurt, hebben beide een neutrale of positieve invloed op elkaar.
Waarom is het dan zo interessant voor milieu en biodiversiteit?
Boslandbouw levert vele ecosysteemdiensten. Het verhoogt de biodiversiteit en dat is nodig, want de wereld kan niet zonder een verscheidenheid aan soorten: neem een onderdeeltje in de keten weg en alles stort in elkaar. Zij zorgen voor zuurstof, afbraak van dode dieren en planten, bestuiving van landbouwgewassen, zuiver water, plaagbeheersing, bouwmateriaal en grondstoffen. Te weinig biodiversiteit kan een veel groter probleem vormen dan COVID-19.
Bovendien verhoogt agroforestry ook de landschapskwaliteit, zorgt het door schaduw voor minder verdamping van het gewas en meer bescherming van bodem en gewassen tegen wind en water. Maar daar stopt het niet. Het vormt ook meer natuurlijke vijanden voor plaagbestrijding en zorgt voor meer koolstofopslag in de bodem. De voordelen die het met zich meebrengt, zijn ontelbaar.
Wat zou boer(inn)en moeten motiveren om te starten met agroforestry? Zit er een meerwaarde in voor hen?
Zeker en vast. Er is ook een economische meerwaarde. Zo hebben deze bedrijven verschillende inkomstenbronnen en een risicospreiding doordat inkomens uit meerdere oogsten kunnen gehaald worden. De productie van deze gemengde systemen is hoger dan wanneer de teelten in monocultuur ingezet worden. En de hogere ecologische efficiëntie vertaalt zich ook economisch omdat je met minder land meer kan produceren. Indirecte economische voordelen zijn het reduceren van hittestress door schaduw van bomen en een positief effect van parklandschappen op recreatie en toerisme.
ILVO (het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek) toont in de brochure ‘Bomen voor veerkracht’ 17 getuigenissen van bioboeren die de voordelen van, agroforestry sterk beamen.
